«حجم مشکوک» یکی از مفاهیم مهم در تابلوخوانی بورس است که به بررسی تغییرات غیرعادی در حجم معاملات یک نماد بورسی میپردازد. به طور کلی، وقتی حجم معاملات یک سهم بهطور ناگهانی نسبت به میانگین روزهای گذشته افزایش چشمگیری پیدا میکند، میتوان گفت در آن نماد «حجم مشکوک» رخ داده است. این اتفاق معمولاً نشانهای از ورود یا خروج سرمایهگذاران بزرگ (حقوقی یا حقیقی) است و میتواند سیگنالی برای تغییر روند قیمتی سهم باشد. یکی از دادههای پرکاربرد در تابلو معاملاتی، حجم معاملات است که نشاندهنده تعداد برگ سهم معاملهشده در یک روز است و در تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی نقش کلیدی دارد. در این مقاله از آکادمی پاداش سرمایه قصد داریم ضمن تعریف حجم مشکوک، به بررسی کاربردها و روشهای شناسایی آن در تحلیل بازار سرمایه بپردازیم.
حجم مشکوک چیست؟
زمانی که حجم معاملات یک سهم بهطور غیرمنتظرهای افزایش مییابد، میتواند نشانهای از تحرکات مهم در پشتصحنه سهم باشد. برای مثال، فرض کنید میانگین حجم معاملات یک نماد در روزهای اخیر حدود ۲ تا ۳ میلیون برگ سهم باشد، اما ناگهان در یک روز خاص حجم معاملات به ۱۲ میلیون برسد. این افزایش قابلتوجه معمولاً بهعنوان حجم مشکوک شناخته میشود. بر اساس تجربه فعالان بازار، زمانی میتوان گفت حجم مشکوک شکل گرفته است که حجم معاملات حداقل ۳ تا ۴ برابر میانگین حجم روزهای گذشته باشد. وقوع حجم مشکوک میتواند نشانهای از ورود یا خروج پول هوشمند و آغاز یک روند صعودی یا نزولی در سهم باشد؛ ازاینرو، بررسی و تحلیل آن در تصمیمگیریهای سرمایهگذاری اهمیت زیادی دارد.
چطور حجم مشکوک را شناسایی کنیم؟
برای شناسایی حجم مشکوک روشهای متعددی وجود دارد که یکی از سادهترین و کاربردیترین آنها، استفاده از میانگین حجم ماه است. میانگین حجم ماه، یکی از اطلاعات مهمی است که در تابلو معاملاتی هر نماد بورسی نمایش داده میشود و نشاندهنده میانگین حجم معاملات روزانه سهم در ۳۰ روز گذشته است. با مقایسه حجم معاملات روز جاری با میانگین حجم ماه، میتوان بهراحتی متوجه شد که آیا حجم غیرعادی در سهم شکل گرفته است یا خیر. بهطور معمول، اگر حجم معاملات روز بیش از ۳ تا ۴ برابر میانگین حجم ماه باشد، میگوییم در آن نماد حجم مشکوک رخ داده است. برای مثال، در تصویر زیر مشاهده میکنید که در نماد خمحور حجم معاملات بیش از چهار برابر میانگین حجم ماه بوده و این موضوع میتواند نشانهای از ورود یا خروج سرمایه قابلتوجه در سهم باشد.
روش دوم برای شناسایی حجم مشکوک استفاده از تب سابقه معاملات است. در این روش، حجم معاملات روز جاری با حجم معاملات روزهای گذشته مقایسه میشود تا تغییرات غیرعادی مشخص شود. اگر مشاهده کنیم که حجم معاملات در آخرین روز معاملاتی بهطور ناگهانی و قابلتوجهی نسبت به روزهای قبل افزایش یافته است، میتوان نتیجه گرفت که در سهم حجم مشکوک رخ داده است. به بیان سادهتر، زمانی که حجم معاملات از روند عادی خود خارج میشود و چندین برابر روزهای گذشته میشود، احتمال ورود یا خروج پول هوشمند وجود دارد. برای مثال، در تصویر زیر سابقه معاملات نماد خمحور را مشاهده میکنید که در آخرین روز معاملاتی حجم معاملات رشد قابلتوجهی نسبت به روزهای قبل داشته و این موضوع میتواند هشداری برای بررسی دقیقتر وضعیت سهم باشد.
روش سوم و یکی از کاربردیترین راهها برای شناسایی حجم مشکوک، استفاده از فیلترنویسی در دیدهبان بازار سایت tsetmc.ir است. با کمک فیلترنویسی میتوان بهصورت خودکار نمادهایی را شناسایی کرد که حجم معاملات آنها در مقایسه با میانگین حجم ماه، افزایش چشمگیری داشته است. در واقع، با استفاده از فیلترهای مخصوص، میتوان سهمهایی را پیدا کرد که حجم معاملاتشان بیش از ۴ برابر میانگین حجم ماه است؛ این موضوع معمولاً نشاندهندهی تحرکات غیرعادی در سهم و احتمال وقوع حجم مشکوک است. فیلترنویسی این امکان را به تحلیلگران میدهد تا بدون بررسی تکتک نمادها، در کوتاهترین زمان، سهمهای مشکوک به ورود یا خروج پول هوشمند را شناسایی کنند.
کاربرد حجم مشکوک در تحلیل تابلوخوانی و پیشبینی روند قیمت
تابلوخوانی یکی از روشهای مکمل در کنار تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی است که به کمک آن میتوان رفتار بازیگران بازار را بهتر درک کرد. در این میان، حجم مشکوک یکی از مهمترین دادههایی است که میتواند هم سیگنال خرید و هم سیگنال فروش صادر کند؛ اما تشخیص جهت این سیگنال به بررسی همزمان چند عامل دیگر بستگی دارد. ترکیب مفهوم حجم مشکوک با سطوح حمایت و مقاومت و همچنین قدرت خریدار به فروشنده میتواند دید بسیار دقیقی از روند آینده سهم در اختیار تحلیلگر قرار دهد.
بهطور خلاصه:
- اگر قیمت در محدوده حمایتی قرار داشته باشد، حجم مشکوک شکل گرفته باشد و قدرت خریدار به فروشنده بیش از ۱ باشد، معمولاً میتوان انتظار بازگشت و افزایش قیمت را از آن ناحیه داشت.
- اگر قیمت در محدوده مقاومتی باشد، حجم مشکوک مشاهده شود و قدرت خریدار به فروشنده کمتر از ۱ باشد، احتمال بازگشت و افت قیمت افزایش مییابد.
- اگر سطح حمایتی شکسته شود و همزمان حجم مشکوک نیز رخ دهد، میتوان انتظار ادامهی کاهش قیمت را داشت.
- در مقابل، اگر سطح مقاومتی شکسته شود و همراه با آن حجم مشکوک ثبت گردد، معمولاً نشانهای از ادامهی روند صعودی و افزایش قیمت خواهد بود.
- در نتیجه، تحلیل حجم مشکوک بهصورت ترکیبی با سایر ابزارهای تکنیکال، میتواند یکی از قدرتمندترین روشها برای شناسایی نقاط ورود و خروج در بازار سرمایه باشد.
چرا باید به حجم مشکوک در بورس توجه کنیم؟
در نهایت، حجم مشکوک یکی از مهمترین نشانهها در تابلوخوانی بورس است که میتواند سرنخهای ارزشمندی از رفتار بازیگران اصلی بازار به ما بدهد. زمانی که حجم معاملات یک نماد بهطور ناگهانی چند برابر میانگین خود افزایش پیدا میکند، معمولاً اتفاق مهمی در حال رخ دادن است — چه ورود پول هوشمند برای آغاز یک روند صعودی، و چه خروج آن در آستانهی ریزش قیمت. بنابراین، بیتوجهی به حجم مشکوک میتواند باعث از دست دادن فرصتهای طلایی یا گرفتار شدن در ضرر شود.
اگر بهدرستی از این مفهوم در کنار تحلیل تکنیکال، سطوح حمایت و مقاومت و قدرت خریدار به فروشنده استفاده کنید، میتوانید معاملات دقیقتر، مطمئنتر و هوشمندانهتری در بازار سرمایه انجام دهید. حجم مشکوک نه فقط یک عدد، بلکه زبان پنهان جریان نقدینگی در بازار است — زبانی که اگر آن را درک کنید، همیشه یک قدم جلوتر از بقیه خواهید بود.
