به گزارش پاداش، بازار سرمایه در هفتههای اخیر با افزایش حجم معاملات، رشد تقاضا در گروههای شاخصساز و بازگشت نسبی اعتماد سرمایهگذاران همراه بوده است. بهنظر میرسد بورس تهران در فاز امید و هیجان مثبت قرار گرفته؛ فازی که پس از ماهها رکود و تردید، اکنون با ترکیبی از عوامل بنیادی و روانی در حال شکلگیری است.
در این فضا، سیاستهای اقتصادی، نرخ ارز، تصمیمات صنعتی و جریان نقدینگی در کنار انتظارات تورمی، مسیر حرکت بازار را تعیین میکنند. بررسی صنایع اصلی بازار نشان میدهد که تمرکز نقدینگی در حال حاضر بر سه گروه فلزات اساسی، معدنی و پتروشیمی است، در حالی که خودروسازها نیز بهتدریج در حال بازگشت به مدار توجه هستند.
گروه فلزات اساسی: شفافیت ارزی و بهبود نقدینگی
در روزهای اخیر، خبر عرضه ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد در تالار دوم بهعنوان یکی از مهمترین سیگنالهای حمایتی برای این صنعت تلقی شده است. این اقدام از دو منظر قابل تحلیل است:
- شفافیت ارزی و تسهیل بازگشت ارز صادراتی:
این موضوع به کاهش فاصله میان نرخهای رسمی و بازار آزاد کمک میکند و در نتیجه، فشار روانی ناشی از اختلاف نرخها بر سهام فولادی کاهش مییابد. - بهبود نقدینگی شرکتهای فولادی:
با تسهیل فرآیند تسویه ارزی، شرکتها میتوانند منابع مالی خود را سریعتر به چرخه تولید بازگردانند، بدهیهای کوتاهمدت را کاهش دهند و برنامههای توسعهای خود را با قدرت بیشتری دنبال کنند.
از سوی دیگر، رشد قیمت جهانی فولاد در بازارهای بینالمللی و تداوم تقاضای بالا از سوی بازارهای آسیایی، چشمانداز فروش شرکتهای ایرانی را بهبود داده است. در نتیجه، نمادهای فولادی در بورس تهران در حال تجربه افزایش تقاضا و رشد قیمتی محسوسی هستند.
گروه معدنیها: کاهش هزینه و افزایش سودآوری
در حوزه معدنی، مصوبه جدید شورای عالی معادن مبنی بر بازنگری در حقوق دولتی تحول مهمی به حساب میآید. حقوق دولتی که طی سال گذشته یکی از چالشهای اساسی شرکتهای معدنی بود، اکنون قرار است با فرمولی منطقیتر و متناسب با قیمتهای جهانی و هزینههای واقعی استخراج محاسبه شود.
این تغییر باعث میشود:
- هزینه تولید شرکتهای معدنی کاهش یابد،
- حاشیه سود عملیاتی بهبود پیدا کند،
- و انگیزه برای سرمایهگذاری در طرحهای توسعهای افزایش یابد.
همچنین، افزایش تقاضای جهانی برای فلزات پایه بهویژه مس، روی و سنگآهن، از دیگر عوامل تقویتکننده این گروه است. معادن وابسته به ایمیدرو و شرکتهای بزرگ مانند گلگهر و چادرملو میتوانند از این تحولات بیشترین بهره را ببرند. به همین دلیل، گروه معدنیها هماکنون در مرکز توجه سرمایهگذاران حقوقی و صندوقهای بزرگ قرار گرفتهاند.
گروه پتروشیمی: واقعیسازی قیمت و افزایش رقابتپذیری
در بخش پتروشیمی، سیاست جدید دولت مبنی بر حذف هابهای هلند و انگلیس از فرمول قیمتگذاری خوراک گاز تأثیر تعیینکنندهای بر چشمانداز این صنعت دارد. در واقع، با حذف قیمتهای جهانی از فرمول محاسبه، انتظار میرود نرخ خوراک گاز برای مجتمعهای پتروشیمی داخلی کاهش پیدا کند.
کاهش نرخ خوراک به معنای افزایش مستقیم سودآوری شرکتهاست؛ چرا که سهم هزینه خوراک در ساختار بهای تمامشده پتروشیمیها بسیار بالاست. در صورت اجرای کامل این مصوبه، شرکتهای اورهساز، متانولساز و الفینی میتوانند شاهد رشد محسوس حاشیه سود باشند.
از منظر صادراتی نیز، ثبات نسبی نرخ ارز و کاهش تنشهای سیاسی میتواند زمینهساز رشد درآمدهای ارزی این شرکتها شود. این عوامل باعث شده تا گروه پتروشیمی مجدداً بهعنوان پیشران بازار سرمایه مطرح شود.
گروه خودروسازها: حرکت به سمت شفافیت و واقعیسازی قیمت
صنعت خودرو پس از مدتها رکود، بار دیگر در حال جلب توجه سرمایهگذاران است. عرضه یکی از محصولات در بورس کالا، نشانهای از حرکت به سمت شفافیت، واقعیسازی قیمت و فاصله گرفتن از سیاستهای دستوری است.
در صورت تداوم این روند و گسترش عرضه سایر محصولات در بورس کالا، شرکتهای خودروساز قادر خواهند بود زیان انباشته خود را کاهش داده و به سمت سوددهی حرکت کنند.
همچنین، افزایش نرخ فروش محصولات، کنترل هزینههای مالی و احتمال آزادسازی قیمتها از دیگر عواملی است که میتواند محرک رشد در این گروه باشد.
با این حال، کارشناسان تأکید دارند که اصلاح ساختار مالکیتی، کاهش هزینههای سربار و ارتقای بهرهوری تولید باید بهصورت همزمان دنبال شود تا صنعت خودرو بتواند به سودآوری پایدار دست یابد.
رفتار کلی بازار و شاخص کل
شاخص کل بورس تهران هماکنون در فاصلهای حدود ۸۵ هزار واحدی از سقف تاریخی خود قرار دارد. این محدوده از نظر تکنیکی یک مقاومت کلیدی محسوب میشود. اگر جریان نقدینگی جدید به بازار تزریق شود و اخبار مثبت اقتصادی تداوم یابد، احتمال عبور از این سطح و آغاز فاز صعودی جدید وجود دارد.
از سوی دیگر، ثبات نسبی در نرخ ارز و افزایش انتظارات تورمی در جامعه باعث شده تا بازار سهام بار دیگر بهعنوان پناهگاه تورمی سرمایهها مطرح شود. با این حال، نبود نقدینگی کافی میتواند منجر به نوسانات مقطعی یا اصلاحهای کوتاهمدت گردد.
رفتار سرمایهگذاران حقیقی نیز نشان میدهد که بخشی از نقدینگی خرد در حال بازگشت به بازار است، اما هنوز فاصله قابلتوجهی تا ورود جریان پرقدرت پول جدید وجود دارد.
مثبت اما شکننده
در مجموع، فضای بازار سرمایه در مقطع فعلی مثبت، اما شکننده است. اخبار مثبت بنیادی از صنایع فلزی، معدنی و پتروشیمی بهعنوان موتور محرک بازار عمل میکنند، در حالی که خودروسازان نیز با اصلاح ساختار قیمتی میتوانند نقش مکمل این حرکت را ایفا کنند.
ادامه این روند صعودی منوط به سه عامل کلیدی است:
- ورود نقدینگی تازه و افزایش حجم معاملات؛
- ثبات سیاستهای ارزی و اقتصادی؛
- حفظ اعتماد سرمایهگذاران به تصمیمات نهادهای نظارتی.
در صورت تحقق این شرایط و عبور شاخص کل از سطح تاریخی ۳.۲۶ میلیون واحد، میتوان انتظار آغاز یک موج صعودی میانمدت را داشت. در غیر این صورت، بازار احتمالاً وارد فاز استراحت قیمتی و نوسانات محدود خواهد شد.
کارشناس بازار: مسعود کریمی
مسعود کریمی هستم، از سال ۱۳۹۰ تاکنون، بهصورت مستمر در حوزه بازار سرمایه کشور فعالیت داشتهام و در این مدت در جایگاه خبرنگار، تحلیلگر و کارشناس بازار سرمایه با خبرگزاریها و روزنامههای اقتصادی رسمی کشور همکاری کردهام. تمرکز اصلی فعالیت حرفهای اینجانب بر تحلیل ساختارهای بازار سرمایه و بررسی سازوکارهای اثرگذاری عوامل کلان اقتصادی بر رفتار بازار است.
